পোপৰ দৰ্শন

ৰোম চহৰ। ইতিহাসৰ পাতত জিলিকি থকা এখন প্ৰাচীন ঐতিহাসিক চহৰ। ৰোমৰ লগত ওত:প্ৰোত: ভাৱে সাঙোৰ খাই আছে খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ সৰ্বোচ্চ পদবীধাৰী পোপ আৰু ভেটিকান চিটী।

ৰোম চহৰ আহি পোৱাৰ পৰাই মনত বাসনা জাগিছিল কেনেবাকৈ পোপ গৰাকীৰ দৰ্শন পোৱা হ’লে।

ৰোম চহৰৰ মাজত ওখ দেৱালেৰে ঘেৰা ৪৪ হেক্টাৰ মাটিকালিৰ বিশ্বৰ আটাইতকৈ ক্ষুদ্ৰ দেশ ভেটিকান চিটী। বাছেৰে গৈ ভেটিকান চিটীত ছেইণ্ট পিটাৰছ স্কোৱেৰেত নামিয়েই চকুত পৰিছিল ছবিত দেখা বৃহৎ আকাৰৰ ছেইণ্ট পিটাৰছ বেছিলিকা। এই ভৱনটোক বিশ্বৰ আটাইতকৈ সুন্দৰ ঘৰ বুলিও কোৱা হয়।

ছেইণ্ট পিটাৰছ বেছিলিকাৰ ওচৰতে আছে Apostolic Palace। খ্ৰীষ্টান ধৰ্মাৱলম্বী সকলৰ অন্যতম পৱিত্ৰ স্থান, কাৰণ এই ঘৰটোৱেই হ’ল পোপৰ বাসভৱন। এই বাসভৱনৰ ভিতৰতে আছে ভেটিকান মিউজিয়াম আৰু ভেটিকান লাইব্ৰেৰী। আমাক যেতিয়া এই প্ৰাসাদোপম ভৱনটোলৈ লৈ যোৱা হ’ল, পোপক দেখা পোৱাৰ আশা পূৰণ হোৱাৰ আশা মনত জাগি উঠিল।

বৃহদাকাৰৰ এই প্ৰাসাদত প্ৰৱেশৰ বাবে দীঘলীয়া শাৰী পাতিবলগীয়া হৈছিল। কেইবা তৰপীয়া সুৰক্ষা ব্যৱস্থাৰ মাজেদি পাৰ হৈ ভিতৰত প্ৰৱেশ কৰিছিলোঁ। আমাৰ হাতত দিয়া হৈছিল একোটা অডিঅ’ গাইড। কাণত লগাই ল’লে আমি চকুৰে দেখা বস্তুবোৰৰ বিষয়ে বুজাই দিয়াৰ ব্যৱস্থা।

আমাক লৈ যোৱা হৈছিল ভেটিকান মিউজিয়ামলৈ। এই মিউজিয়ামত কেইবা শতিকা জুৰি পোপ সকলে সংগ্ৰহ কৰা আৰু উপহাৰ স্বৰূপে পোৱা বিভিন্ন সামগ্ৰী প্ৰদৰ্শনৰ বাবে ৰখা হৈছে। এই সামগ্ৰী সমূহৰ ভিতৰত নানান শিল্পীৰ চিত্ৰ শিল্প, ভাস্কৰ্য প্ৰতিমা, বিভিন্ন দেশৰ শিল্প চানেকি আছে। মিছৰৰ পৰা অনা মামিও দেখা পাইছিলোঁ।

প্ৰাসাদৰ ভিতৰতে আছে পোপক নিৰ্বাচন কৰিবলৈ বহা সভাগৃহ ছিষ্টিন চেপেল। ছিষ্টিন চেপেলৰ বিশেষত্ব হ’ল চিলিঙ আৰু  বেৰত অংকিত হৈ থকা অপূৰ্ব চিত্ৰশিল্প। এই ঘৰটোৰ অৰ্ধ বৃত্তাকাৰ চিলিঙত মাইকেল এঞ্জেলোৱে অকা চমত্কাৰ চিত্ৰ শিল্প দেখিলে চকু থৰ লাগি যায়। চিলিঙত অঁকা ঈশ্বৰে প্ৰথম মানৱ আদমক ষ্পৰ্শ কৰি জ্ঞান দান কৰা মাইকেল এঞ্জেলোৰ বিশ্ব বিখ্যাত Touch of God  ছবিখন চাই শৰীৰ ৰোমাঞ্চিত হৈ উঠিছিল। বৰ আচৰিত ভাৱে ছিষ্টিন চেপেলৰ প্ৰতিখন চিত্ৰই অতি জীৱন্ত আৰু ৰং বোৰ এতিয়াও উজ্জ্বল হৈয়েই আছে।

ভেটিকান চিটীৰ বিখ্যাত প্ৰাসাদৰ ভিতৰত যথেষ্ট সময় কটাই এসময়ত ওলাই আহিলোঁ। কিন্তু পোপক এবাৰ লগ পোৱাৰ আশা পূৰণ নহ’ল। মনটো বেয়া লাগিল।

তেনেতে হঠাতে দেখিলোঁ মানুহবোৰ ছেইণ্ট পিটাৰছ স্কোৱেৰৰ পিনে ঢাপলি মেলিছে। আমিও পিছে পিছে গ’লোঁ। মানুহৰ কথাৰ পৰা জানিব পাৰিলোঁ যে তেওঁলোকে পোপে ৰাজহুৱা দৰ্শন দিবলৈ ওলাইছে।

মন আনন্দেৰে ভৰি পৰিল। আমিও মানুহৰ ভীৰৰ মাজত থিয় হ’লোঁ।

কিছু সময় ৰোৱাৰ পিছত দেখিলোঁ এখন খোলা জীপত উঠি পোপ বেনেডিক্টে ৰৈ থকা ৰাইজলৈ চাই হাত জোকাৰি অভিবাদন জনাইছে। আমাৰ সমূখেৰেই পাৰ হৈ গ’ল স্বচক্ষে চাবলৈ আশা পালি থকা খ্ৰীষ্টান বিশ্বৰ সৰ্বাধিনায়কজন। আমিও হাত জোকাৰি পোপ গৰাকীলৈ সন্মান জনালোঁ।

নিয়মানুৱৰ্তিতাৰ পাঠ

বাৰ্লিনৰ কথা। ব্যৱস্থাপনা প্ৰতিস্থানৰ পৰা শিক্ষামূলক ভ্ৰমণত যোৱা আমাৰ বাৰ জনীয়া দলটোৱে বাৰ্লিনৰ ESCP কেম্পাচত ক্লাছ কৰিবলগীয়া হৈছিল। আমি থকা হোটেল খনৰ পৰা ক্লাছ হোৱা ঠাইখনলৈ ভালেমান দূৰ। এচোৱা মেট্ৰ’ ৰে’লত উঠি, এচোৱা বাছেৰে গৈ, এচোৱা খোজকাঢ়ি কেম্পাছ পাবগৈ পাৰি।

আমাৰ ইউৰোপৰ থকা মেলা আৰু শিক্ষাৰ দায়িত্বত আছিল মেডাম জোছিয়েন। তেওঁ পেৰিছৰ পৰা বাৰ্লিনলৈ আহিছিল আমাৰ দলটোৰ বাবেই আহিছিল। মেডাম জোছিয়েন সুগঢ়ী, মৰমিয়াল কিন্তু নিয়ম পালনত খুব কঢ়া। তেওঁৰ নিৰ্দেশৰ ইফাল সিফাল হোৱাটো তেওঁ পচন্দ নকৰে।

দুদিনমান ক্লাছ কৰাৰ পিছত এদিন মেডাম জোছিয়ানে আমাৰ দলটোলৈ খবৰ পঠিয়ালে যে, এটা বিশেষ কাৰণত তেওঁ সময়মতে আহিব নোৱাৰে। আমি নিজে নিজে প্ৰতিস্থানলৈ যাব লাগে। তেওঁ ইতিমধ্যে কোন বাটেৰে, কোনখন ৰে’লত উঠিব লাগে, ৰে’লৰ পৰা নামি কিমান নম্বৰ বাছ ধৰিব লাগে সকলো বুজাই দিছিল। তেওঁ দঢ়াই দঢ়াই ক’লে আমি যাতে সময় মতে উপস্থিত হওঁ।

বাৰ্লিনত মেট্ৰ’ ৰে’ল মাটিৰ ওপৰেৰেও চলে, তলেৰেও চলে। সঠিক বাট বিচাৰি উলিয়াবলৈ মেপৰ সহায় লোৱাৰ বাহিৰে উপায় নাই। মাটিৰ তেলেৰে যোৱা বোৰক U Bahn আৰু মাটিৰ ওপৰেৰে যোৱা বোৰক S Bahn  বুলি কোৱা হয়। জাৰ্মান Bahn  শব্দটোৰ লগত সংস্কৃতৰ বাহন শব্দৰ মিল থকা যেন লাগে, কাৰণ Bahn শব্দটোৱে ৰে’ল পৰিবহন বুজায়। জালৰ দৰে সমগ্ৰ বাৰ্লিন চহৰ বিয়পি থকা U Bahn  আৰু  S Bahn  মেপৰ পৰা নিচাৰি উলিওৱাও মস্কিল।

মেডাম জোছিয়েন সময়মতে আহিব নোৱৰাটো আমাৰ দলৰ বহুতৰে বাবে ভাল খবৰ হৈ পৰিল। দলপতি হিচাপে মই সময়মতে যাবলৈ সকলোকে অনুৰোধ কৰিলোঁ।
“আজি আমি কিয় ইমান সোনকালে যাম? ইমান ঠাণ্ডা খনত অলপ দেৰিকৈ ওলালেহে ভাল লাগিব”।

“জোছিয়েনে ইমান সোনকালে লৈ গৈ সদায় আমাক ব’ৰ কৰে”।

কেইজনমান নাচোৰবান্দা। কোনোপধ্যে সোনকালে নাযায়।

মেডামে আমাক দহ বজাৰ ক্লাছৰ বাবে চাৰে আঠ বজাতে হোটেলৰ পৰা লৈ যায়। প্ৰতিস্থানটোলৈ গৈ আধা ঘণ্টাতকৈও বেছি সময় ৰ’ব লগীয়া হয়। আমি আধা ঘণ্টা দেৰীকৈ ওলালোঁ। আমাৰ হিচাপত আধা ঘণ্টা দেৰীকৈ গ’লেও সময়মতে গৈ পাম।

কিন্তি আধা ঘণ্টা দেৰীকৈ যোৱা বাবে আমি নিৰ্দিষ্ট ঠাইলৈ সেই সময়ত যোৱা কোনো ৰে’ল বিচাৰি উলিয়াব নোৱাৰিলোঁ। আমি উপায় নাপাই টেক্সী ল’বলগীয়া হ’ল। টেক্সীত অধিক পইচা ভৰি আমি যেতিয়া ক্লাছ পাওঁগৈ, ইতিমধ্যে ক্লাছ আৰম্ভ হৈছে।

মেডাম জোছিয়েন আমাৰ ওপৰত ক্ষুন্ন হ’ল। ক্লাছ হোৱাৰ পিছতে তেওঁ মোক আছুতিয়াকৈ মাতি লৈ গ’ল। মই ভাবিলোঁ দলপতি হিচাপে মই গালি খাব লগীয়া হ’ব।

কিন্তু মেডাম জোছিয়েনে দুকাপ কফিৰ সৈতে এঠাইত বহি লৈ মোক ভদ্ৰ ভাবেৰে সময়ৰ মূল্য বুজাবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। তেওঁৰ নিৰ্দেশ নামানি আমি যে চৰম দায়িত্বহীনতাৰ পৰিচয় দিছোঁ বুজাই দিলে। দলপতি হিচাপে মই মোৰ কৰ্তব্যত অৱহেলা কৰাৰ বাবেও মৃদু ককৰ্থনা কৰিলে। সময়ৰ মূল্য আৰু নিয়মানুৱৰ্তিতা পালন নকৰাৰ বাবে আমি অধিক মূল্য ভৰি টেক্সী লৈ আহিবলগীয়া কথটোৰ বাবে তেওঁ দূখ প্ৰকাশ কৰিলে। ভৱিষ্যতে যাতে এনে ঘটনা কেতিয়াও নহয়, তাৰ বাবেও সকীয়াই দিলে।

সেইদিনা মেডামৰ আগত বৰ লাজ পালোঁ। লগতে ভালদৰে বুজি পালোঁ যে ভাৰতীয় হিচাপে এতিয়াও বহুত কথা বিদেশীৰ পৰা আমাৰ শিকিবলগীয়া আছে।

ৰাজ আতিথ্য

সৰুৰে পৰা নাম শুনি অহা, এসময়ত বিশ্ব যুদ্ধৰ দামামা বাজি উঠা, এতিয়া প্ৰযুক্তিত শীৰ্ষস্থানত অৱস্থান কৰা চহৰখন চাবলৈ বৰ মন আছিল।

বাৰ্লিন চহৰ।

১৯ এপ্ৰিল, ২০১২। সময় তেতিয়া দুপৰীয়া ১ টা বাজিছে।

মেনেজমেণ্ট কোৰ্চৰ ১১ জন সতীৰ্থ আৰু প্ৰফেচৰ গুডিনোৰ সৈতে উপস্থিত হৈছোঁ চিপাহী চন্তৰীয়ে পহৰা দি থকা এটা বিশেষ ভৱনত। সেই ভৱনতোত সগৌৱৰে উৰি আছে ভাৰতৰ ত্ৰিৰংগ পতাকা।

সেয়া জাৰ্মানীৰ বাৰ্লিন চহৰৰ ভাৰতীয় দূতাবাস। গেটৰ কেইবা খলপৰ সুৰক্ষা ব্যৱস্থাৰ মাজেৰে পাৰ হৈ আমি উপস্থিত হ’লোঁগৈ দূতাবাসটোৰ চৌহদত। গাইড হিচাপে আমাৰ লগত আছে এগৰাকী সুন্দৰী ফৰাছী মহিলা মাডাম জোছিয়েন। তেওঁ ইউৰোপৰ আটাইতলৈ পুৰণি মেনেজমেণ্ট স্কুল ESCP Europeৰ বিষয়ববীয়া।

ভাৰতীয় দূতাবাসটো ভাৰতীয় শিল্প কলাৰে আটক ধুনীয়াকৈ সঁজোৱা। বেৰত কেইবাখনো ভাৰতীয় শিল্পীয়ে অঁকা পেইণ্টিং। অ’ত ত’ত ভাৰতীয় স্থাপত্য কলাৰ পৰিচায়ক বিভিন্ন সামগ্ৰী সুন্দৰকৈ সজোৱা আছে। ভৱনটোত প্ৰৱেশ কৰিলেই ভাৰতীয় পৰিৱেশ অনুভৱ কৰিব পাৰি।

আমাক এজন ভাৰতীয় অফিচাৰে আদৰি নি এটা সুন্দৰকৈ সঁজোৱা সভা গৃহত বহুৱালে। মাজত এখন ডাঙৰ ঘূৰণীয়া মেজ। মেজত বিভিন্ন ফল, বিস্কুট, কেক, খোৱা পানীৰ বটল আদি সঁজোৱা আছে। আমাক মেজৰ চাৰিওফালে থকা চকী বোৰত বহিবলৈ দিলে।

জাৰ্মানীত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰদূত গৰাকীৰ লগত আমাৰ সাক্ষাৎ পূৰ্ব নিৰ্ধাৰিত হৈ আছে। আমি সকলোৱে কিছু সময় অপেক্ষা কৰিলোঁ।

এটা সময়ত তেখেত আহিল। জাৰ্মানীত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰদূত শ্ৰীমতী সুজাতা সিং। আমি সকলোৱে থিয় হৈ অভিবাদন জনালোঁ। মাডাম জোছিয়ান আৰু প্ৰফেচৰ গুডিনোৱে আমাৰ যাত্ৰাৰ উদ্দেশ্য ব্যাখ্যা কৰিলে।

সুজাতা সিং এগৰাকী বিদূষী মহিলা। তেখেতে তেখেতৰ চমু অথচ সুন্দৰ ভাষণ এটাৰ জৰিয়তে ভাৰত আৰু জাৰ্মানীৰ সৌহাদ্যপূৰ্ণ বন্ধুত্ব আৰু বিদেশ নীতিৰ বিষয়ে আমাক বহুতো জানিবলগীয়া কথা ক’লে। বেপাৰ বাণিজ্যত বহুতো জাৰ্মান আৰু ভাৰতীয় কোম্পানীৰ সহযোগিতাৰ বিষয়ে জানিবলৈ দিলে।

তৈল উদ্যোগৰ পৰা যোৱা বুলি জানিব পাৰি তৈল উদ্যোগত জাৰ্মানীৰ বিনিয়োগৰ সম্ভাৱনাৰ বিষয়ে মোৰ লগত আলোচনা কৰিলে। ঠিক তেনেদৰে হিন্দুস্থান এৰোনোটিকচৰ পৰা যোৱা সকলৰ লগত উৰন ক্ষেত্ৰত ভাৰত আৰু জাৰ্মানীৰ মিত্ৰতাৰ সম্ভাৱনীয়তাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিলে। সাম্প্ৰতিক ভাৰতৰ প্ৰগতিৰ ক্ষেত্ৰত অহা হেঙাৰ সমূহৰ বিষয়েও আলোচনা কৰিলে।

শ্ৰীমতী সিঙৰ জ্ঞানৰ গভীৰতা আৰু পৰিধি দেখি তবধ মানিলোঁ। তেখেতৰ বিচক্ষণতাৰ আগত আমি মূৰ দোৱাঁলো।

সপোনৰ চহৰখনত ৰাজ আতিথ্যত কটাইছিলোঁ কেইটিমান বিৰল মুহূৰ্ত।

চুটকেচ টনা মানুহ

প্ৰাগ চহৰ। চেক গণৰাজ্যৰ ৰাজধানী। ব্যৱস্থাপনা বিষয়ত স্নাতকোত্তৰ ডিপ্ল’মা কৰি থকা সময়ত এটা শিক্ষামূলক ভ্ৰমণত বাৰ জনীয়া দল এটাৰ অংশ হিচাপে প্ৰাগলৈ গৈছোঁ। ইউৰোপৰ কেইবাখনো দেশ সামৰি দীঘলীয়া ভ্ৰমন। মোৰ লগত এটা ডাঙৰ চুটকেচ আৰু এটা আহল বহল বেগ।

ভাৰতত মে’ মাহৰ গৰম দিন। দিল্লী গৰমত উতলি আছে। দিল্লীত ষ্পোৰ্টিং পিন্ধিয়েই বিমানত উঠিছিলোঁ। গৰম কাপোৰবোৰ লাগেজত দিছোঁ। ইউৰোপৰ ঠাণ্ডাৰ বাবে সাজু হৈ আহিছোঁ। গৰম কাপোৰৰ ভৰত চুটকেচ ওফন্দি আছে। কিন্তু তাৰে এটা উলিয়াই ল’বলৈ মগজত নেখেলালে।

বিমানত বাকী লগৰীয়াবোৰে চুৱেটাৰ, জেকেট উলিয়াওঁতেহে মনলৈ আহিল যে মই ভাল মূৰ্খামি কৰিলোঁ।

আঠ ঘণ্টা যাত্ৰাৰ পিছত ৰাতি ন’ বজাত প্ৰাগত নামি ঠাণ্ডাত কঁপিবলৈ ধৰিলোঁ। লাগেজ আহি পোৱৰ পিচত ততাতৈয়াকৈ মোৰ ডাঙৰ চুটকেচটো খুলি গৰম কাপোৰ উলিয়াই পিন্ধি ল’লোঁ। ঠাণ্ডা লাগি ইতিমধ্যে ডিঙিটো চেৰচেৰাইছে।

ৰাতি দহ মান বজাত হোটেল পালোঁহি। সকলোপিনে সুন্দৰ, চালে চকুৰোৱা চহৰ। ৰাতি দহ বজাতো চহৰখনত মানুহ আৰু গাড়ীৰ খদমদম চলি আছে।

বেগটো কান্ধত লৈ চকা থকা চুটকেচটো চলাই তিনি মহলাত থকা মোৰ কোঠাৰ সন্মুখত ৰঁলোগৈ। ৰিচেপচনত দিয়া কাৰ্ডখন দুৱাৰদলিত থকা বিন্ধাৰে সুমুৱাই দিলোঁ। দুৱাৰ নোখোলে। লাহেকৈ হেণ্ডেলডাল ঘূৰাই চালোঁ। নাই নহৈছে। “যা বাপেক্কে” বুলি হাতৰ চুটকেচ এৰি বীৰদৰ্পে দুৱাৰৰ হেণ্ডেলডাল গাৰ জোৰেৰে পকাই দিলোঁ।

দুৱাৰ খুলিল হয়, পিছে ট্ৰলী হেণ্ডেল উলিয়াই থোৱা মোৰ চুটকেছটো প্ৰথমতে বেৰত তাৰ পিছত মজিয়াত খুন্দিয়াই বাগৰি পৰিল। ট্ৰলী হেণ্ডেলৰ এচোৱা এৰাই গ’ল। ট্ৰলী হেণ্ডেলত টানি সেইটো ব্যৱহাৰ কৰিব নোৱৰা অৱস্থা হ’ল।

ৰাতি খাবলৈ বুলি আটাইজাক ওলাই আহিলোঁ। মোৰ চিন্তা হ’ল মোৰ চুটকেচটো কোনেকৈ ঠিক কৰিব পৰা যায়। লগৰীয়া বোৰক এৰি মই চুটকেচ ভাল কৰা দোকান ক’ৰবাত পাওঁ নেকি বিচাৰি ফুৰিলোঁ। বহুদূৰ আগবাঢ়ি গ'লোঁ। চহৰখন নৈশ আলোকত, নৈশ ক্লাব সমূহেৰে গিজগিজাই আছে। ক’ত পাম?  ক’ৰবাত কিবা এটা খাই উভতি আহিলোঁ। লগৰ জাকে বেছ জমালে বুলি পিচত জানিব পাৰিলোঁ।

পিচদিনা চাৰ্লচ ব্ৰিজ আৰু প্ৰাগ কেচল চাবলৈ সকলো ওলাই গ’লোঁ। হোটেলৰ পৰা চাৰ্লচ ব্ৰিজলৈ প্ৰায় পাঁচ কিল’মিটাৰ বাট। কিন্তু গোটেই বাটটো সুন্দৰকৈ সজোৱা। বিধে বিধে দোকান পোহাৰ। খোৱা বোৱাৰ দোনাকৰ সমাহাৰ। লগৰীয়াবোৰে ইটো চাইছে, সিটো চাইছে। মই পিছে একোতেই মনযোগ দিব পৰ নাই। মোৰ চুটকেচটো টানিব নোৱৰা হৈ আছে। কিবা এটা কৰিবই লাগিব। মই চুটকেচ মেৰামতি কৰা দোকান বিচাৰি ফুৰিলোঁ।

এঠাইত  বিভিন্ন মনোহাৰী বস্তু ৰখা দোকান এখন পালোঁ। দোকানীজনক মোৰ সমস্যাটোৰ কথা বুজাই ক’লোঁ। তেওঁ মোৰ হাতত এডাল বেল্ট তুলি দিলে। বেল্ট ডালৰ আকাৰ প্ৰকাৰ চাই মোৰ বৰ এটা ভাল নালাগিল।

“এই বেল্ট ডাল কি কামত ব্যৱহাৰ হয়”? মই সুধিলোঁ।

“কুকুৰ বান্ধিবলৈ। কিন্তু বেল্টডাল বেছ মজবুট। আপুনি চুটকেচটোত লগাই টানি লৈ ফুৰিব পাৰিব। কোনো অসুবিধা নহয়”।

কথাতে কয় বোলে, নাই মোমাইতকৈ কণা মোমায়েই ভাল। সেইদাল বেল্টকে কিনি আনি চুটকেচত ফিটিং কৰি দিলোঁ।

পিছদিনা আমি হোটেলৰ পৰা ওলোৱাৰ দিনা বেল্টডালত টানি যেতিয়া মই চুটকেচটো টানি টানি বাছ এখনত উঠাইছিলো, বহুত মানুহে ঘূৰি ঘূৰি চাইছিল। কুকুৰ বন্ধা বেল্টেৰে চুটকেচ টনা মানুহ আগতে হয়তো কোনেও দেখাই নাছিল।